Cando ó almanaque xa so lle queda unha folla, adoitamos a aproveitar para volver a vista atrás e facer unha pequena valoración ou reflexión daqueles feitos que foron enchendo as follas que faltan.
Poida pois que sexa polas datas nas que nos atopamos, porque nesa derradeira folla do almanaque o día 3 ven sinalado como o “Día da Discapacidade”, ou porque xa pasados catro anos é un prazo razoable que nos permite valorar cunha certa obxectividade, imos agora a evaluar o resultado da incorporación dunha persoa cunha discapacidade, no meu caso a cegueira, na plantilla da Rede Museística Provincial de Lugo.
Esta valoración farémola dende catro perspectivas ou puntos de vista, a persoal do traballador, a da adaptación do posto de traballo, a do resto do persoal e a do público receptor dos servizos.
Dende a perspectiva persoal, a do traballador cunha discapacidade, destaquemos que o traballo dignifica, permítelle á persoa realizarse e sentirse membro activo da sociedade na que vive, dándolle a remuneración económica do traballo realizado autonomía, independenza e liberdade.
E sendo a inserción laboral o último elo da accesibilidade e inclusión social.
Así pois, para min o feito de pasar a formar parte do cadro de persoal da Rede Museística, supuxo un aumento da miña autoestima. Son quén de levar a cabo un traballo, e un traballo que ademáis se me recoñece, e polo que me pagan un salario, que me permite levar unha vida independente e na que son eu a que decide que facer con ela.
Para conquerir un pleno desenrolo do posto de traballo, é preciso unha adaptación previa tendo que, por unha banda, derrubar unha chea de barreiras, as propias sobre si se vai ser capaz de cumprir coas obrigas laboráis, as dos compañeiros que teñen as mesmas dúbidas, e as do usuario que tende a analizar o traballo da persoa con discapacidade dende a empatía e a solidaridade e non dende a profesionalidade.
Tamén, por desgraza, cada grupo de discapacitados traballamos a accesibilidade so dende a nosa propia discapacidade, e non en conxunto. Polo que hai que facer un esforzo e buscar o empatizar con todos e todas, adaptar o discurso para todas as capacidades, procurando a accesibilidade universal.
Logo, por outra banda, hai que buscar as axudas técnicas precisas, pero tamén a adaptación e accesibilidade da colección. No meu caso particular, o Museo do Mar é xa un museo moi adaptado, pero que contén na súa colección un gran arquivo fotográfico que me provocaba terror. Pánico que conseguín superar grazas a unha acción formativa que se chamou FOTOGRAFÍA A CEGAS. Na que un grupo de dez persoas con discapacidade visual e eu, descubrimos que as imaxes fórmanse no cerebro. Que os ollos son só o medio, igual que na fotografía a cámara é o medio de expresar con imaxes sentimentos e emocións que previamente se conforman no noso cerebro.
Concluíndo pois co que se refire ao meu traballo nestes catro anos, e sendo a miña, unha valoración totalmente subxetiva, penso que conseguín convertirme nos ollos dos meus compañeiros e do público que nos visita. Nunha profesional, con carencias e fortalezas, con fallos e acertos, pero unha profesional e non a “pobriña cega”.
Outra valoración do que supón a incorporación dunha persoa con discapacidade nunha plantilla de traballadores, é a que fai o resto do cadro do persoal. Que nun primeiro momento ve con terror como na vez de aumentarse o número de persoas coas que repartir a carga de traballo, o que se fai é aumentarlle a súa parte, encargándolle o coidado dunha persoa con discapacidade. E que ademáis se vai a ver en moitos casos como un ou unha privilexiada que accedeu ó posto grazas a reserva de prazas, ou por que lle sae máis barato ao empresario.
O feito de ter que convivir cunha persoa con discapacidade vaille ensinar ó resto da plantilla que ésta non é máis que unha persoa coma outra calquera. Que precisa, eso si, de algún tipo de adaptacións para poder desenrolar o seu traballo, e que haberá unha serie de tarefas que non poderá levar a cabo. Pero que de seguro demostrará ser moi competente noutras, porque todos e todas temos capacidades diferentes, todos e todas temos áreas nas que nos sentimos máis cómodas e capaces.
Polo tanto, co paso do tempo, faise evidente o espírito de superación e o esforzo que ten que facer esta persoa para amosarlle ao resto a súa competencia, e iso fai emerxer no resto o ánimo de colaborar e formar equipos nos que compartir e repartir as tarefas, para que o traballo resulte máis doado.
O último grupo para valorar o traballo dunha persoa con discapacidade nun museoé o dos usuarios. As persoas que acuden a visitalo, as que participan nas actividades que se organizan regularmente no mesmo, e niste caso, pódovos asegurar que o que aporta unha persoa con discapacidade é normalidade. Isto é, a aceptación e comprensión de que a sociedade está formada por todas e todos, e que iso inclúe a moi diversas e diferentes persoas. Pero todas, eu, ti os outros e outras, todos somos PERSOAS. Sen máis apelidos, sen máis calificativos, PERSOAS.
Museos Posibles 